مطابق بررسی های انجام شده توسط پروفسور اشمک، پزشک متخصص کودکان و رئیس انجمن مبارزه با آلودگی هوا در شهر (اسن) آلمان، آلودگی هوا باعث کمبود رشد بدنی و فکری کودکان میشود و در بزرگسالان نیز میتواند سرطان ریه و ناراحتیهای قلبی و ریوی به وجود آورد. وی با انجام تحقیقات متعدد و مقایسه کودکان شهر صنعتی (اسن) با کودکان جزیره غیرصنعتی (سیلت) در آلمان به این نتیجه رسید که خردسالان شهرهای صنعتی از لحاظ فکری و بدنی حداقل 6 ماه از بچههای منطقه غیرصنعتی عقبتر هستند.
همچنین براساس نتایج حاصل از تحقیقات پزشکی انجام شده در ایران، مقدار مواد سمی موجود در ریه کودک 2 ساله تهرانی بیش از یک مرد 85 ساله روستایی است و این در حالی است که آلودگی هوا میتواند 10 تا 30 درصد از اشعه خورشید را که عامل اصلی ایجاد ویتامین D در بدن انسان است را جذب کند و باعث پوکی استخوان ها شود.
یکی از ترکیبات شیمیایی ناشی از سوخت گازوییل و زغال سنگ، (ایزومر 3 و 4 بنزپیرن) است و انتشار آن در هوا، باعث 25 درصد از سرطان ریه در انسان هاست. برخلاف دی اکسید کربن که در دز معمولی برای انسان مضر نیست، منو اکسیدکربن که بر اثر احتراق ناقص مواد فسیلی، به خصوص در اتومبیل های فرسوده به وجود می آید، بی رنگ و بی بو است وتمایل شدیدی به ترکیب با هموگلوبین خون دارد و به همین دلیل، برای انسان بسیار خطرناک و کشنده است.
علاوه بر موارد فوق، آلودگی هوا همچنین باعث تیرگی هوا و نرسیدن نور خورشید به زمین میشود، تا جایی که در مناطق آلوده در تابستانها 25 درصد و در زمستانها از 40 تا50 درصد نور آفتاب کمتر از فصول دیگر به زمین میرسد. به همین دلیل، تعداد روزهای مه آلود و تاریک پاریس در 40 سال اخیر از 90 به 150 روز افزایش یافته و باعث افزایش مصرف برق شهر شده است و تاریکی ناشی از آلودگی هوا در شهر لنینگراد روسیه، مصرف برق را به میزان 27 درصد افزایش داده است.
براساس نتایج حاصل از مطالعات انجام شده توسط آژانس بین المللی انرژی، بخش حمل و نقل تا سال 2020 بزرگ ترین مصرف کننده انرژی در جهان خواهد بود که در آن زمان، جهان به میزان دو سوم، انرژی بیشتری در مقایسه با امروز مصرف خواهد کرد و این در حالی است که سالانه 22 میلیارد تن گازکربنیک و 800 میلیون تن گرد و غبار از طریق دودکش کارخانجات و منازل و اگزوز خودرو ها در هوای سراسر جهان پخش میشود.
از دیگر آثار مخرب آلودگی هوا، تخریب بناهای تاریخی و آثار هنری را هم میتوان برشمرد، چرا که دود خارج شده از اگزوز خودروها، دودکشهای منازل و کارخانجات صنعتی باعث تیرگی رنگ ساختمان ها و تاسیسات شهری میشود که به نظر میرسد یکی از مهمترین دغدغههای مسئولان زیبا سازی شهرداریها برای رفع آلودگی از تاسیسات شهری باشد.
هر چند برخی از این آلودگیها را میتوان هزینهای اندک و قابل توجیه، شستشو داد و از بین برد، اما بسیاری از مواد سمی مانند گوگرد، فلوئور و ازت پس از ترکیب با آب، خاصیت اسیدی پیدا میکنند و باعث بارش بارانهای اسیدی میشوند که باعث خوردگی و از بین رفتن تدریجی ساختمانهای مسکونی، بناهای تاریخی و آثار هنری از جمله پیامدهای این موضوع محسوب میشود که نتایج مخرب این پدیده، عموماً جبران ناپذیر هستند و ترمیم این آثار به صورت اولیه و با همان کیفیت، تقریباً غیرممکن است.
در همین خصوص میتوان به گزارشی از کشور آلمان اشاره کرد که در آن بدون در نظر گرفتن آثار سوء آلودگی بر انسان، گیاهان و جانوران، صرفاً هزینه تعمیر و باز سازی بناها و آثار تاریخی در سال 1994، رقمی بیش از 8 میلیارد مارک (پول ملی آلمان قبل از اتحاد اروپا) را بدین شرح در بر داشت:
741 میلیون مارک برای نقاشی و تعمیر ساختمان ها، 489 میلیون مارک بابت تعمیر مصالح چوبی و آهنی ساختمانها، 288 میلیون مارک برای تعویض به موقع سفال تعمیر بتن پشت بامها، حدود 3 میلیون مارک خسارت وارده به شیشههای نقاشی شده بناهای تاریخی، 2 میلیارد مارک برآورده خسارت وارده به آثار تاریخی فلزی، بیش از 5 میلیارد مارک به دلیل خسارت وارده به آثار هنری برنزی.[1]
براساس نتایج آزمایشات علمی انجام شده، از سوخت یک لیتر بنزین، 800 گرم اکسید کربن، 20 گرم اکسید ازت، 90 گرم هیدرو کربن، 7/0 گرم آلدئید،6/0 گرم انیدرید سولفور، 001/0 میلی گرم بنزپیرن که ماده ای بسیار خطرناک و سرطان زاست و 12/0 میلی گرم گرد و غبار تولید میشود. اگر در نظر بگیریم که از یک تقاطع در هر ساعت 2000 خودرو عبور کند که در بسیاری از چهار راههای تهران این رقم بیشتر است، روزانه 1500 متر مکعب انواع گازهای سمی که 150 مترمکعب آن را اکسیدکربن تشکیل میدهد، در هوا پخش خواهد شد. با توجه به اینکه سهم وسایل نقلیه موتوری، صنایع و منازل در آلودگی هوای تهران به ترتیب 60 تا 80 درصد، 10 تا20 درصد، بررسیهای مختلف انجام شده در ایران حکایت از آن دارد که هوای برخی از شهرها، به ویژه کلان شهر تهران، بسیار آلوده است و مقدار گازهای سمی موجود در هوا طی ساعات خاصی از روز و در برخی معابر از حد مجاز بیشتر میشود.[2]
در حالی که معضل آلودگی هوا در کشورهای توسعه یافته و بسیاری از کشورهای در حال توسعه برای رهبران و سیاستمداران آنها از اهمیت به سزایی برخوردار است و دستور کار بسیاری از جلسات مهم آنان را تشکیل می دهد، اما این روزها سازمان حفاظت محیط زیست که یکی عمده ترین راهبرد های آن مقابله و مبارزه با آلودگی هوا می باشد در سکوت کامل خبری و بدون سر و صدا تبلیغاتی تلاش بر آن دارد که با همراهی دستگاه های مختلف از جمله وزارت نفت با فعالیت هایی همچون خروج بنزین پتروشیمی از چرخه سوخت خودرو ها در کلان شهرها، هوای پاک تری را به مردم اهداء نماید و از طرفی روزهای سرد زمستانی و وارونگی دما کلان شهرها در راه می باشد، پدیده ایی که در سال های اخیر نفس تهران و شهر های بزرگ را به شماره انداخته بود، و این امیدواری را می تواند به مردم دهد که ان شاا... زمستان امسال را زمستانی با هوای پاک بنامند.
به راستی، چرا تا کنون محاسباتی برای برآورد میزان خسارات وارده به سلامت کشور و مردم، آن هم فقط ناشی از آلایندگی زیست محیطی خودروها در سال های اخیر نگردیده است؟
لینک مقاله در پورتال سازمان حفاظت محیط زیست؛
http://www.doe.ir/Portal/home/?news/196210/374287/391549/%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%20%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%9F!
